Viêm Khớp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Viêm khớp là một trong những bệnh lý về cơ xương khớp phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới – từ người trung niên đến người cao tuổi, thậm chí cả người trẻ tuổi. Tình trạng này không chỉ gây đau đớn, giảm khả năng vận động mà còn làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Vậy viêm khớp là gì? Nguyên nhân do đâu và điều trị như thế nào để kiểm soát hiệu quả? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về bệnh Viêm khớp

Viêm khớp không phải là một bệnh đơn lẻ mà là thuật ngữ chỉ chung cho hơn 100 loại rối loạn khác nhau liên quan đến khớp, bao gồm cả dạng viêm khớp đơn thuần và những dạng ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

Hai loại viêm khớp phổ biến nhất là:

Viêm xương khớp (OA – Osteoarthritis)

Đây là dạng thoái hóa khớp thường gặp, ảnh hưởng chủ yếu đến sụn khớp – lớp mô trơn giúp các đầu xương cử động trơn tru. Khi sụn khớp bị bào mòn theo thời gian, các đầu xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây đau, sưng, biến dạng và hạn chế vận động.
Viêm xương khớp thường ảnh hưởng đến các khớp lớn như đầu gối, hông, cột sống, bàn tay và đặc biệt phổ biến ở người sau tuổi 40, hoặc người có tiền sử chấn thương khớp.

Viêm khớp dạng thấp (RA – Rheumatoid Arthritis)

Là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm màng hoạt dịch trong khớp, gây ra viêm mạn tính, đau đớn và tổn thương khớp lâu dài. Bệnh RA có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp cùng lúc, gây biến dạng và thậm chí ảnh hưởng đến cả tim, phổi, mắt.

Viêm khớp gối gây đau nhức, khó di chuyển

Xem thêm: Thoái hóa khớp và cách nhận biết sớm

Nguyên nhân bệnh Viêm khớp

Tùy vào từng loại viêm khớp mà nguyên nhân có thể khác nhau, nhưng nhìn chung, có thể chia thành hai nhóm lớn:

Nguyên nhân tại khớp

• Thoái hóa khớp theo tuổi tác
  
• Viêm sụn, bào mòn sụn khớp
  
• Chấn thương khớp (gãy xương, trật khớp, tai nạn)
  
• Nhiễm khuẩn tại khớp do vi khuẩn, virus

Nguyên nhân ngoài khớp

• Rối loạn chuyển hóa: điển hình là tăng acid uric trong bệnh gút
  
• Rối loạn miễn dịch: hệ miễn dịch tấn công các tế bào trong khớp (như trong viêm khớp dạng thấp)
  
• Yếu tố di truyền: tiền sử gia đình mắc các bệnh tự miễn
  
• Thừa cân – béo phì, lối sống tĩnh tại cũng là tác nhân thúc đẩy sự phát triển của bệnh

Làm việc nặng thường xuyên và kéo dài có thể gây ra viêm khớp

Triệu chứng bệnh Viêm khớp

Triệu chứng viêm khớp có thể khác nhau tùy loại bệnh, nhưng thường bao gồm:

• Đau khớp: có thể đau âm ỉ hoặc dữ dội, ngay cả khi không vận động
  
• Hạn chế vận động khớp, cứng khớp buổi sáng
  
• Sưng khớp, nóng đỏ vùng da quanh khớp
  
• Tiếng lạo xạo khi di chuyển khớp
  
• Mệt mỏi, sốt nhẹ, sụt cân, phát ban (trong các dạng viêm khớp tự miễn)
  

Các triệu chứng này thường xuất hiện theo từng đợt và có thể gây teo cơ, biến dạng khớp nếu không được điều trị đúng cách.

Xem thêm: Phân biệt viêm khớp và loãng xương – điểm giống và khác

Cách chẩn đoán tình trạng viêm ở khớp

Để chẩn đoán viêm khớp, bác sĩ sẽ:

• Khám lâm sàng: kiểm tra dấu hiệu sưng, đỏ, nóng và khả năng vận động của khớp
  
• Xét nghiệm máu: tìm dấu ấn sinh học như RF, anti-CCP, CRP, ANA để phân biệt các thể viêm khớp
  
• Chụp X-quang/MRI/CT: đánh giá mức độ tổn thương sụn khớp, xương và màng hoạt dịch
  
• Phân tích dịch khớp (trong trường hợp nghi nhiễm trùng hoặc gút)
  

Việc phát hiện và phân loại đúng thể viêm khớp là điều kiện tiên quyết cho một phác đồ điều trị hiệu quả.

Chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh

Các biện pháp điều trị bệnh Viêm khớp

Hiện nay, viêm khớp hầu hết là bệnh mạn tính không thể chữa khỏi hoàn toàn, do đó mục tiêu điều trị là:

• Giảm đau, giảm viêm
  
• Ngăn chặn biến dạng khớp
  
• Cải thiện khả năng vận động
  
• Hạn chế tiến triển của bệnh
  

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc giảm đau, chống viêm NSAIDs: ibuprofen, meloxicam, diclofenac…
  
• Corticoid: sử dụng ngắn hạn trong đợt cấp viêm nặng
  
• Thuốc điều chỉnh miễn dịch (DMARDs): methotrexate, sulfasalazine… (áp dụng với RA)
  
• Thuốc sinh học: dành cho các trường hợp không đáp ứng điều trị truyền thống

Phẫu thuật

Chỉ định trong các trường hợp:

• Khớp hư hoàn toàn
  
• Biến dạng nặng gây đau kéo dài, mất chức năng
  
• Gồm: thay khớp, làm cứng khớp, tạo hình xương

Chế độ sinh hoạt & hỗ trợ

• Tập thể dục nhẹ nhàng, bơi lội hoặc yoga giúp duy trì độ linh hoạt của khớp
  
• Dinh dưỡng hợp lý: giảm tinh bột, chất béo, tăng cường rau xanh, omega-3 và chất chống oxy hóa
  
• Giảm cân nếu đang thừa cân để giảm tải áp lực cho khớp
  
• Hạn chế vận động mạnh, tránh làm việc quá sức

Tập thể dục đều đặn

Xem thêm: Bài tập hỗ trợ cho người viêm khớp hiệu quả tại nhà

Viêm khớp không chỉ đơn thuần là tình trạng đau nhức xương khớp mà còn là một bệnh lý mạn tính phức tạp, cần được phát hiện sớm, điều trị đúng và theo dõi lâu dài. Sự kết hợp giữa điều trị y tế, chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý là chìa khóa giúp người bệnh cải thiện chất lượng sống và hạn chế biến chứng nghiêm trọng về sau.